پرسش و پاسخ:
معلم از طریق خوب پرسش کردن می تواند دانش آموزان را به یادگیری مؤثر هدایت کند . بطور کلی پرسشهای متوالی و تبادل نظر و اندیشه میان معلم و دانش آموزان ، کلاس را از حالت خشکی و یکنواختی خارج می کند و محیطی گرم و صمیمی برای یادگیری بیشتر بوجود می آورد . پرسشهای پیگیر یکی ار بهترین وسیله ها جهت بالا بردن میزان مشارکت دانش آموز در بحثهای کلاسی است . این گونه پرسشها توسط معلم به شکلی منظم و پی در پی و بلافاصله پس از اولین پاسخ دانش آموز مطرح می شوند . هدف از پرسشهای پیگیر ، راهنمایی و هدایت دانش آموز برای رسیدن به پاسخ مورد نظر است . در واقع با اینگونه سؤالها ، معلم ذهن دانش آموز را تحریک می کند ، توجه دانش آموز به پاسخ های خود بیشتر می شود ، تا با تمرکز حواس و با تفکر بیشتر ، مسئله را مورد دقت و بررسی قرار دهد و پاسخ هایی که ناشی از تفکر عمیق تر و پخته تر است ، ارائه نماید . استفاده از این روش باعث می شود که دانش آموز با پرورش پاسخ های اولیه ی خود به سطوح بالاتر یادگیری برسد و مفهوم جدیدی یاد بگیرد ؛ همچنین پرسشهای پیگیر دانش آموز را یاری می دهد که پاسخ های خود را روشن تر ، صحیح تر ، دقیق تر و عمیق تر بیان کند . این تکنیک شبیه به روش تدریسی است که سقراط در یونان قدیم بکار می برد . سقراط به جای پاسخ مستقیم به پرسش دانش آموز ، سؤالی که ذهن دانش آموز را برانگیزد ، از او می پرسید . پرسشهای پیگیر برای هر کدام از شش سطح یادگیری حیطه ی شناختی مناسب هستند . معلمان تازه کار و حتی مجرب ،
در سطح پرسش به نکات زیر توجه کنند :
پرسشها نباید فقط حافظه و دانستنی های دانش آموزان را بسنجد .
پرسشها باید به گونه ای مطرح شوند که دانش آموز در پاسخ به آنها فقط به بلی یا خیر و یا یک جمله کوتاه اکتفا نکند .
معلم در دریافت پاسخ از دانش آموز نباید عجله کند ؛ زیرا اگر دانش آموز از لحاظ زمانی تحت فشار قرار گیرد ، مسلماً بدون تأمل و اندیشه پاسخی را مطرح خواهد کرد که احتمال اشتباه در آن زیاد است .
معلم باید با طرح پرسشهای متوالی و پیگیر دانش آموزان را در دستیابی به نتیجه ی نهایی ، راهنمایی و هدایت نماید .
معلم باید پرسشهای خود را طوری مطرح کند که همه ی دانش آموزان برای یافتن آن به تفکر بپردازند .
معلم نباید پاسخ ها را تکرار کند ؛ زیرا این کار وقت کلاس را می گیرد و هم به بی توجهی و بی دقتی دانش آموزان منجر می شود .
معلم باید سعی کند تا پرسشهایی را که دانش آموزان ، خارج از موضوع درس مطرح می کنند ، به نحوی با موضوع درس ارتباط دهد
نظم و انضباط:
بدون نظم و انضباط در کلاس ، معلم عملاً قادر به انجام هیچ کاری نیست . معلم باید نظم بخشیدن به کلاس درس را پیش نیاز تدریس بداند و همیشه پس از برقراری آرامش در کلاس ، تدریس را شروع کند . اگر معلم از قبل برنامه و آمادگی لازم را برای اداره ی کلاس و تدریس داشته باشد ، از بسیاری از دردسرها و مشکلات احتمالی کلاس و فشارهای روانی و عصبی ناشی از آن پیشگیری خواهد کرد. مسلماً بسیاری از رفتار و اَعمال نامطلوب و شرارت دانش آموزان از آنجا ناشی می شود که آنها واقعاً نمی دانند در مقابل مشکلات چه باید بکنند و از اموری که باید انجام دهند ، آگاهی لازم را ندارند و یا اینکه در انجام فعالیتها و تکالیف خود ناتوان هستند . معلم می تواند با ارائه اطلاعات مناسب ، دانش آموزان را در جهت رفع موانع و مشکلات خود ، یاری نماید ، و توانایی هایشان را برای حل مشکلات و انجام تکالیف افزایش دهد ؛ همچنین معلم باید تلاش کند روشهای تنبیهی را بلافاصله پس از مشاهده ی عمل خلاف در کلاس به کار گیرد . تا دانش آموز خاطی به ارتباط بین عمل خود و نتیجه ی آن پی ببرد . معمولاً برخی از مسائل مربوط به کنترل کلاس ، بطور غیرمنتظره و ناگهانی پیش می آیند که مستلزم راه حلهای ابتکاری و مدبرانه ای است . اگر معلم در این زمینه ها از تجارب و آگاهی لازم و کافی برخوردار نباشد ، بطور یقین واکنش و عکس العملهای او در برخورد با بی نظمی و آشوب های کلاسی ، بی اثر و یا مخرب خواهد بود ؛ بنابراین ، معلم باید با استفاده از تجارب و اطلاعات همکاران و با انجام مطالعات لازم در زمینه های روانشناسی و علوم تربیتی ، شیوه ها و راهکارهای برخورد با بی نظمی های کلاسی را از قبل پیش بینی و با آمادگی بیشتری در کلاس حاضر شود.
